Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie Odział w Krakowie w dniach od 30 września do 5 października 2013 zorganizowało wyjazd studyjny pn. „Funkcjonowanie gospodarstw edukacyjnych na przykładzie Szwajcarii”. Projekt został zrealizowany w ramach umowy nr KSOW/79/09/2013 zawartej w dniu 20 września 2013 r. z Fundacją Programów Pomocy dla Rolnictwa FAPA, finansowany ze środków Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich.
Uczestnikami wyjazdu byli doradcy rolniczy i pracownicy naukowi. Celem wizyty studyjnej było zapoznanie się z funkcjonowaniem gospodarstw edukacyjnych w Kantonie Tessyn (Ticino) w Szwajcarii, współpracą gospodarstw edukacyjnych w ramach sieci „Scuolla in Fattoria” prowadzonej przez Związek Rolników Tessyńskich, systemem doradztwa i szkoleń dla rolników prowadzących edukację w gospodarstwach oraz kreowaniem terytorialnych produktów turystycznych z uwzględnieniem oferty turystycznej gospodarstw rolnych.
Wizyta studyjna miała miejsce w południowej, włoskojęzycznej części Szwajcarii, w kantonie Tessyn (Ticino) ze stolicą w Bellinzona. Uczestnicy wyjazdu zakwaterowani byli w miejscowości Locarno, położonej nad jeziorem Maggiore.
Program wizyty rozpoczął się seminarium tematycznym prowadzanym przez Panią Anitę Tomaszewską ze Stowarzyszenia Rolników Tessyńskich (Unione Contadini Ticinesi), koordynatorkę projektu „Scuola in Fattoria”, Agroturystyka i Brunch w gospodarstwie. Gościnnie wystąpił również Pan Cleto Ferrari, Sekretarz Stowarzyszenia Rolników Tessyńskich.
Seminarium dotyczyło następujących zagadnień:
- Rolnictwo i obszary wiejskie w Szwajcarii;
- Znaczenie terminu gospodarstwa edukacyjnego;
- Analiza oferty gospodarstw edukacyjnych i agroturystycznych w kantonie Ticino;
- Co ma do zaoferowania gospodarstwo edukacyjne?
- Kryteria jakościowe materiału do autokontroli;
- Jak przygotować dobrze wizytę z punktu widzenia nauczyciela i z punktu widzenia gospodarstwa;
- Organizacja i prowadzenie gospodarstwa edukacyjnego „Szkoła w gospodarstwie rolnym” („Scuola in Fattoria”);
- Zajęcia: doświadczenie – nauka – zachowanie;
- Tematyczne pomysły w odniesieniu do przedmiotów szkolnych;
- Przykłady gier i zabaw edukacyjnych do wykorzystania podczas wizyty.
W ramach wizyty studyjnej zaprezentowanych zostało 5 gospodarstw edukacyjnych skupionych w sieci „Scuola in Fattoria”.
Pierwsza wizyta odbyła się w gospodarstwie edukacyjnym „Alle Voliere” położonym w miejscowości Gudo w okręgu Bellinzona. Jest to gospodarstwo rolne, agroturystyczne i edukacyjne prowadzone przez fundację Diamante, zatrudniające miedzy innymi osoby niepełnosprawne, w tym umysłowo w średnim stopniu. Gospodarstwo zajmuje się hodowlą królików, kur niosek, kurcząt, indyków, kaczek, bażantów i pawi, dlatego realizowanymi tutaj programami edukacyjnymi są: ścieżka jajka i ścieżka mięsa.
Druga wizyta odbyła się w gospodarstwie edukacyjnym „La Ghirona” położonym w miejscowości Lavertezzo w okręgu Locarno. Jest to małe, ekologiczne gospodarstwo rolne z areałem ok 7 ha, położone w górach. Specjalizuje się w hodowli kóz, a niewielkiej przetwórni przetwarza się mleko i mięso. Poza zwierzętami hodowlanymi (kozami, owcami i świniami) w gospodarstwie znajdują się osły i psy. Programy zajęć oparte są na zasobach gospodarstwa, z możliwością wykorzystania zwierząt, jako „pomocy i materiału dydaktycznego”. Głównymi ścieżkami edukacyjnymi realizowanymi w gospodarstwie jest ścieżka mleka, mięsa i wełny. W ramach edukacji „La Ghironda” prowadzi tygodniowe obozy w górach dla dzieci. Dodatkowo oferuje agroturystykę i brunch w gospodarstwie.
Trzecia wizyta odbyła się w gospodarstwie edukacyjnym „Azienda Fratelli Aerni” położonym w miejscowości Gordola w okręgu Locarno. Jest to jedno z największych gospodarstw w Szwajcarii, prowadzone od 3 pokoleń, którego współwłaścicielem jest prezes Stowarzyszenia Rolników Tessynskich. Areał (własny oraz dzierżawiony) wynosi około 160 ha. W gospodarstwie prowadzona jest hodowla bydła znanej i cenionej rasy mięsnej Charolais, obecnie około 120 sztuk. Na potrzeby zwierząt uprawia się kukurydzę, soję i pszenicę.
W gospodarstwie realizowana jest ścieżka mięsa oraz specjalistyczny program dotyczący hodowli rasy Charolais.
Czwarta wizyta odbyła się w gospodarstwie edukacyjnym „Azienda Mugnaio” położonym w miejscowości Semione w okręgu Blenio. Jest to niewielkie -8 ha- ekologiczne gospodarstwo rolne, specjalizujące się w hodowli kóz, kur niosek, kurcząt, indyków oraz królików. Gospodarstwo prowadzi uprawę różnego rodzaju kukurydzy, owoców i warzyw, a także posiada niewielką winnicę. Właściciele wytwarzają sery, kaszę kukurydzianą, syropy, przetwory i kosmetyki ziołowe i owocowe. Produkty z gospodarstwa, sprzedawane są w ramach sprzedaży bezpośredniej we własnym sklepiku. Gospodarstwo uczestniczy w systemie „Bio-Suisse”.
Realizowane ścieżki edukacyjne to ścieżka mleka, jajka, owoców, kasztanów, ziołowa, zbóż oraz specjalny program „Skąd pochodzi żywność”. Dodatkowo można wziąć udział w wakacyjnym pobycie w gospodarstwie oraz skorzystać z „noclegu na sianie”.
Piąta wizyta odbyła się w gospodarstwie edukacyjnym „Azienda Ponzio” położonym w miejscowości S. Antonino w okręgu Bellinzona. Jest to gospodarstwo rolne o powierzchni ok. 52 ha (areał własny i dzierżawiony), w którym prowadzi głównie hodowlę krów mlecznych i bydła, kóz, owiec, świń, królików oraz uprawia zboże. Wśród pól znaczący areał stanowią pastwiska, na których wypasa się krowy i owce. Właściciele prowadzą również sklep z produktami lokalnymi oraz oferują noclegi w ramach agroturystyki. Gospodarstwo posiada bogatą kolekcję dawnych narzędzi i maszyn rolniczych, a także muzeum traktorów.
Realizowane ścieżki edukacyjne to ścieżka mleka oraz mięsa.
Podczas pobytu w Szwajcarii uczestnicy wyjazdu zapoznali się z produktami lokalnymi i specjałami gospodarstw, a także zwiedzili historyczne centrum miasta Bellinzona oraz klasztor San Bernardo i okolicę na wzgórzu Curzutt w Monte Carasso.
W ostatnim dniu pobytu odbyło się spotkanie podsumowujące wizytę studyjną w gospodarstwach edukacyjnych Szwajcarii. W spotkaniu wzięła udział Pani Anita Tomaszewska, koordynatorka projektu „Scuola in Fattoria”, która towarzyszyła uczestnikom przez cały okres trwania wizyty studyjnej. Spotkanie zaowocowało licznymi wnioskami oraz deklaracją współpracy i działania na rzecz rozwoju Ogólnopolskiej Sieci Zagród Edukacyjnych.
