W dniu 13 maja 2019 roku w Brasovie (Rumunia) w Hotelu Kolping w ramach Projektu SALSA odbyły się warsztaty dyskusyjne pt. „W jaki sposób można wspierać drobne gospodarstwa rolne (i drobne przedsiębiorstwa przemysłu rolno-spożywczego), aby dostarczały żywność dla konsumentów?”

Projekt SALSA jest finansowany ze środków Unii Europejskiej HORIZON 2020 program badań i innowacji w ramach umowy grantowej nr 677363. Celem projektu jest lepsze zrozumienie wkładu małych gospodarstw rolnych (i małych przedsiębiorstw spożywczych) w zapewnienie „zrównoważonego bezpieczeństwa żywnościowego i żywieniowego”. Partnerzy projektu SALSA zbadali 30 regionalnych systemów żywnościowych w czterech „makroregionach” geograficznych Europy Środkowej i Wschodniej, Europy Południowej i Północnej oraz Afryki. Rola małych gospodarstw rolnych w każdym z badanych systemów żywnościowych różni się znacznie, ale konsekwentnie stwierdza się, że małe gospodarstwa rolne wspierają regionalne bezpieczeństwo żywnościowe i żywieniowe poprzez:

a) sprzedaż wytworzonej żywności na rynkach lokalnych;

b) produkcję żywności na potrzeby gospodarstwa domowego, wymianę, bezpłatne przekazanie członkom rodziny, przyjaciołom i innym członkom społeczności lokalnej. To tak zwane „samozaopatrzenie” jest bardzo powszechne, chociaż pozostaje w dużej mierze „niewidoczne”, niezbadanie i często jest nieuwzględnione w statystykach szacujących produkcję żywności w drobnych gospodarstwach rolnych.

Spotkanie zorganizowane zostało przez jednego z partnerów projektu SALSA, organizację Highclere Consulting. W spotkaniu uczestniczyło 47 osób, byli to przedstawiciele regionów badawczych zlokalizowanych w krajach Europy Wschodniej, w których realizowane są badania w ramach Projektu SALSA (Rumunii, Bułgarii, Łotwy, Litwy, Chorwacji i Polski). Z Polski w spotkaniu wzięło udział 12 osób. Byli to przedstawiciele Izb Rolniczych i Ośrodków Doradztwa Rolniczego (z województwa małopolskiego i podkarpackiego), Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie Oddziała w Krakowie, Małopolskiego Stowarzyszenia Doradztwa Rolniczego, Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, rolników, drobnych przedsiębiorstw przemysłu rolno-spożywczego oraz Uniwersytetu Rolniczego im. Hugona Kołłątaja w Krakowie.

Warsztaty dyskusyjne miały na celu:

● Zebranie decydentów i kluczowych interesariuszy zaznajomionych z aktywnym kształtowaniem polityki rolnej na szczeblu krajowym, regionalnym i lokalnym;

● Określenie i ustalenie priorytetów potrzeb małych gospodarstw w oparciu o prace podjęte w dziesięciu regionach referencyjnych w Bułgarii, Chorwacji, na Łotwie, Litwie, w Polsce i Rumunii oraz doświadczenia uczestników warsztatów;

● Określenie najbardziej odpowiednich (krajowych, regionalnych, lokalnych) narzędzi / zestawów polityk w celu zaspokojenia tych potrzeb;

● Sprowokowanie głębszej dyskusji takie tematy jak: usługi doradcze, współpraca i inicjatywy społecznościowe dla małych gospodarstw rolnych.

Spotkanie odbywało się w formule krótkich prezentacji, a następnie dyskusji prowadzonych w kilkuosobowych grupach wokół prezentowanych zagadnień. Uczestnicy spotkania mieli okazję pracować w międzynarodowym środowisku, wymieniać opnie i dzielić się doświadczeniami z poszczególnych krajów próbując znaleźć podobieństwa i różnice w sytuacji drobnych gospodarstw rolnych w różnych krajach Europy Wschodniej.

Zagadnienia poruszane podczas warsztatów:

1. Wprowadzenie do projektu SALSA

2. Identyfikacja potrzeb małych gospodarstw rolnych w Europie Środkowej i Wschodniej:

- Prezentacja wstępnej listy potrzeb na podstawie wyników analizy SWOT.

- Refleksja i dyskusja uczestników warsztatów.

- Wzbogacanie i dyskusja listy potrzeb drobnych gospodarstw rolnych krajów Europy Środkowej i Wschodniej.

3. Priorytetyzacja potrzeb małych gospodarstw rolnych w Europie Środkowej i Wschodniej (refleksja, dyskusja, głosowanie uczestników warsztatów).

4. Wyznaczenie celów strategicznych dla wspierania małych gospodarstw rolnych (dyskusja i opinie uczestników warsztatów).

5. Jakie są możliwości utrzymania/zwiększenia udziału małych gospodarstw rolnych w zapewnianiu „zrównoważonego bezpieczeństwa żywnościowego i żywieniowego”
6. Narzędzia polityki rolnej najbardziej odpowiednie do wspierania małych gospodarstw rolnych?
7. Tematy do dalszej dyskusji:

- Działania informacyjne, usługi doradcze i wsparcie innowacji dla małych gospodarstw rolnych.

- Współpraca między małymi gospodarstwami rolnymi.

- Inicjatywy wspólnotowe obejmujące małe gospodarstwa rolne, np. LEADER.

Podczas spotkania zaprezentowana została synteza analizy SWOT przygotowana przez badaczy z poszczególnych krajów. Na bazie analizy SWOT opracowano listę potrzeb drobnych gospodarstw rolnych krajów Europy Wschodniej. Lista ta została poddana pod dyskusję i wzbogacona o propozycje zgłoszone przez uczestników spotkania. Efektem spotkania będzie m.in. uaktualniony katalog potrzeb wspólnych dla drobnych gospodarstw rolnych krajów Europy Wschodniej. W oparciu o wspólnie wskazane potrzeby opracowana zostanie katalog rekomendacji dla WPR 2021-2027 dla drobnych gospodarstw rolnych.

W kolejnych miesiącach podobne spotkania odbywać się będą również z udziałem pozostałych partnerów Projektu: 28-29 maja w Szkocji spotkają się przedstawiciele krajów Europy Północnej, 12 czerwca w Brukseli spotkają się przedstawiciele krajów Europy Południowej, a 4 lipca, także w Brukseli przedstawiciele krajów Afryki zaangażowanych w Projekt SALSA.